*
Θοδωρής Σαμαράς, Φαιδριάδες – Τροπές του έρωτα, εκδ. Το Ροδακιό, Αθήνα, 2017.
Διαφορετικής
υφής και ύφους κείμενα: ποιήματα, πεζά,
πεζόμορφα ποιήματα, ποιητικά πεζά,
επιστολές, σημειώσεις, που όλα μαζί
–παρά τη διαφορετικότητά τους–
συγκλίνουν και ταξιδεύουν προς μία
ιδεατή «πόλη
των ιδεών». Ατελείς έρωτες, τοπία του
παρόντος που μιλούν για το παρελθόν,
επιβιώσεις του Βυζαντίου, ελληνική
ύπαιθρος, ερείπια που σφύζουν από ζωή,
αλλά και περίπατοι στη σύγχρονη Αθήνα.
Αναφορές στον Σολωμό, τον Παπαδιαμάντη,
τον Καβάφη, τον Χαλεπά, τον Πεντζίκη και
σε άλλες μορφές των γραμμάτων και της
τέχνης. Αναφορές σε ζώα και φυτά της
ελληνικής φύσης. Η ιερουργία της γραφής
ενοποιεί θραύσματα και σπαράγματα
θυμίζοντάς μας το αρχαίο παιχνίδι-έθιμο
της αιώρας, στο οποίο αναφέρεται με άλλη
αφορμή και ο συγγραφέας: πέρα-δώθε, από
το γεγονός στο αποτύπωμά του, από το
άγνωστο και μακρινό επέκεινα στον
άγνωστο και κοντινό εσωτερικό μας κόσμο.
H
αφαίρεση κυριαρχεί στο κάθε επιμέρους
κείμενο, όχι όμως και στη δομή του βιβλίου
συνολικά. Άλλες λέξεις που έρχονται
στον νου του αναγνώστη κατά την ανάγνωση
του βιβλίου: εστίαση, παρατήρηση,
μνήμη, γλώσσα, οπτικές εμμονές, ονόματα,
διάκριση, ησυχασμός, εσωτερικός μονόλογος.
*
Ελένη
Μαρινάκη, Μετράω ως το δέκα,
ποιήματα, εκδ. Μελάνι, Αθήνα, 2018.
Ποιήματα
χωρίς στίχους, πεζόμορφα, αλλά γεμάτα
με την ποίηση των εικόνων. Η ποιήτρια
παρατηρεί γύρω της και μέσα της και
φέρνει μπροστά της εικόνες του παρελθόντος,
που την είχαν σημαδέψει. Τις ξαναβλέπει
με ματιά ουδέτερη, χωρίς να κρίνει, χωρίς
να παίρνει θέση. Μένει στην παρατήρηση
επιλέγοντας να καταγράψει όσα ο χρόνος
φύλαξε μέσα της ως αξιοσημείωτα ενθυμήματα
ανθρώπων που έφυγαν και ενός τρόπου
ζωής που επανέρχεται μόνο στη μνήμη.
Παράξενα πρόσωπα, παράξενα σπίτια,
παράξενοι εσωτερικοί χώροι κτηρίων.
Θάνατοι χωρίς αιτία και στιγμές που
ισοδυναμούν με θάνατο. Οι μνήμες από το
σχολείο και από την παιδική ηλικία δεν
είναι καθόλου ρομαντικές και δεν τις
εξωραΐζει η ποίηση.
Περιγραφή σκοτεινών ονείρων, από εκείνα
που δεν ξεχνιούνται όταν ξημερώσει.
Υπάρχουν ωστόσο και λίγες χαραμάδες
αισιοδοξίας ανάμεσα στις λέξεις. Ακριβώς
επειδή είναι λίγες, το φως που περνάει
από εκεί πολλαπλασιάζεται στη συνέχεια.
Ο τίτλος της συλλογής μού έφερε στον
νου τούς παρακάτω στίχους από το ποίημα
«Ανία»
(1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου:
«Ως τα δέκα μετρώ
στα δάχτυλά μου / και πάλι ξαναρχίζω απ'
την αρχή.»
*
Δημήτρης
Περοδασκαλάκης, Η Σφίγγα έστειλε
email,
εκδ. Γαβριηλίδης, Αθήνα, 2018.
Ο
Δημήτρης Περοδασκαλάκης γράφει για
πρόσωπα της αρχαίας γραμματολογίας
(συγγραφείς και λογοτεχνικούς ήρωες),
όπως θα έγραφε για φίλους του, για
συγχωριανούς του και για ανθρώπους που
τον είχαν εντυπωσιάσει στη διάρκεια
της παιδικής του ηλικίας. Ο γραμμικός
χρόνος αντικαθίσταται από ένα ενιαίο
τοπίο λέξεων, όπου η έννοια «χρόνος»
απουσιάζει και όλα εκτυλίσσονται σε
ένα διαρκές παρόν. Λογοτεχνικές ηρωίδες
και ήρωες, όπως η Μήδεια, ο Οδυσσέας και
ο Αχιλλέας, και ποιητές όπως ο Ευριπίδης,
ο Αριστοφάνης και ο Όμηρος, έχουν το
δικό τους ποίημα, τη δική τους σελίδα
στο βιβλίο. Παρατηρεί και καταγράφει
με πρωθύστερο, ωστόσο πρωτότυπο και
ολοκληρωμένο ποιητικά τρόπο, προβάλλοντας
σε αυτά τα πρόσωπα του μύθου και της
ιστορίας δικά του ερωτήματα για τον
άνθρωπο και προσπαθώντας να εκμαιεύσει
τις απαντήσεις, που όμως δεν έρχονται.
Το ποίημα στο μεταξύ έχει ολοκληρωθεί.
Οι δομές του μύθου και της μεγάλης
λογοτεχνίας του παρελθόντος ζουν μέσα
στην καθημερινή μας ζωή και εμείς την
ίδια στιγμή ζούμε μέσα στον μύθο. Σύμφωνα
και με τον Καρλ Γιουγκ οφείλει ο καθένας
μας ξεχωριστά «να ανακαλύψει τον μύθο
που μέσα του ζει». Θα βρούμε ίσως στο
βιβλίο πλάγιες αναφορές στον Σεφέρη
και σε άλλους ποιητές, περισσότερο
ωστόσο έναν διάλογο που συντελείται
στον εσωτερικό κόσμο του δημιουργού.
Αγνή Αγγελούδη
