*
Ευγενία Μακαριάδη, Ψευδάνθρακας και άλλες ιστορίες, Βακχικόν, Αθήνα, 2019.
Πεζά
κείμενα μικρής έκτασης με γραφή ρεαλιστική
και ίσως σε κάποιες σελίδες με βιωματικό
περιεχόμενο. Γραφή που δεν ωραιοποιεί
τις περιγραφές. Αφηγήσεις που περιστρέφονται
γύρω από συγκεκριμένα κάθε φορά γεγονότα,
δημιουργώντας ένα κλίμα εποχής, αλλά
όχι και νοσταλγίας. Αστοί, υπάλληλοι,
αγρότες, άνθρωποι «της
διπλανής πόρτας»,
πρόσωπα της ζωής και της γραφής που
ακολουθούν το πεπρωμένο χωρίς να έχουν
τη δύναμη να παρέμβουν δραστικά σε αυτό.
Μία θεατρική σκηνή που περιλαμβάνει
ασύνδετα επεισόδια που χαράχτηκαν στη μνήμη
των αφηγητών. Καθώς αφηγούνται, τα
ξαναζούν. Τα χρόνια έχουν περάσει, αλλά
τα πρόσωπα και το σκηνικό που συνοδεύει
την κάθε ιστορία έχουν αποτυπωθεί μέσα
τους με στατικό τρόπο, σαν να μην έχει
αλλάξει τίποτα. Το παρόν μοιάζει να
απουσιάζει από το αντιληπτικό πεδίο
των αφηγητών, που ζουν «με
το ένα πόδι» στο
παρελθόν, προσκολλημένοι σε τραύματα
που τους είχε επιφέρει και σε εικόνες
σκληρές και αληθινές, που έχουν νικήσει
τη λήθη. Οι πολλές μικρές ιστορίες που
συγκροτούν το βιβλίο εικονίζουν μία
κοινωνία που εκτός από τις φωτεινές
πλευρές της έχει και τους σκοτεινούς
δρόμους και τα κρυμμένα μυστικά της. Το
φως με το σκοτάδι βαδίζουν χέρι χέρι
και η ζωή προχωρά σε δύο διαφορετικά
επίπεδα, μακρινά και κοντινά μεταξύ
τους ταυτόχρονα, που θυμίζουν τις δύο
όψεις ενός χαρτιού: στην επιφάνεια, όπου
όλα είναι ήσυχα, και στην άλλη όψη, όπου
τίποτα δεν είναι σταθερό και προβλέψιμο.
*
Μαρία
Ντινάκη, Βαλίτσα, εκδόσεις Εντευκτηρίου,
Θεσσαλονίκη, 2019.
Η
Βαλίτσα της Μαρίας
Ντινάκη είναι ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο
που αποτελείται από αφηγηματικά κείμενα
μικρής έκτασης (διηγήματα και ποιήματα).
Η αφηγήτρια μιλά για τον εαυτό της και
για τη σχέση της με πρόσωπα του άμεσου
οικογενειακού ή του
ευρύτερου περιβάλλοντός της. Σχολιάζει
στάσεις, στερεότυπα και συμπεριφορές
τους, άλλοτε με βλέμμα διερευνητικό και
άλλοτε με σαρκασμό και υποβόσκουσα ή
εμφανή ειρωνεία. Η γραφή είναι αφαιρετική
και καταγράφονται μόνο τα απαραίτητα.
Ο αναγνώστης θα πρέπει να δει
«από μέσα»
το κείμενο επιδεικνύοντας συναισθηματική
νοημοσύνη, ώστε να έχει πληρέστερη
αντίληψη όσων διαδραματίζονται εκεί.
Σε πολλές σελίδες του βιβλίου κρύβεται
το βλέμμα ενός παιδιού που δεν κατανοεί
και αμφισβητεί τα κάθε είδους κοινωνικά
στερεότυπα, γνωρίζοντας ωστόσο την ισχύ
τους στην κοινωνική ζωή και στον
φαντασιακό μας κόσμο. Η παρατήρηση, η
κίνηση και η ματιά που διαπερνά την
επιφάνεια αντικαθιστούν την πλοκή και
τους διαλόγους. Αφηγήματα και ποιήματα
που αντιμετωπίζουν τον κόσμο με
λογοτεχνικούς όρους και περιγραφές,
αλλά στοχεύοντας στην απομυθοποίηση
των εσωτερικών δομών που βρίσκονται
στη βάση καταστάσεων που θεωρούμε
δεδομένες και αυτονόητες. Το εύρος της
παρατήρησης σε κάθε κείμενο μπορεί
αρχικά να θεωρηθεί μικρό, αλλά στη
συνέχεια τα κείμενα δικαιώνονται από
την ποιοτική γραφή και από τη γενίκευση
που επιτρέπουν στον αναγνώστη να κάνει.
Η φιλόλογος-συγγραφέας όχι μόνο δεν
κρύβει την επαγγελματική της ιδιότητα,
αλλά την προβάλλει σε κάποια σημεία του
βιβλίου, όπως συμβαίνει έμμεσα στο μικρό
ποίημα που ακολουθεί («Σημεία
πήξης»):
Θαύμασα τα θαυμαστικά.
Απόρησα με τα ερωτηματικά.
Κι όταν ήρθε η ώρα,
αποσιώπησα τα αποσιωπητικά.
Αγνή Αγγελούδη
